Hoe werkt heterosis?

Heterosis is het tegenovergestelde van inteelt. Het ontstaat als onverwante rassen met elkaar worden gekruist. Heterosis zorgt ervoor dat het niveau van de nakomelingen hoger is dan het gemiddelde van de 2 uitgangsrassen. In de volgende grafiek wordt dit duidelijk weergegeven.

De feiten op een rij:

• Hoe lager de erfelijkheidsgraad (h2), hoe groter de heterosis. Voorbeelden hiervan zijn vruchtbaarheid, uier- en klauwgezondheid.
• Hoe meer inteelt in de uitgangsrassen, hoe hoger de heterosis. ProCROSS gaat in de toekomst steeds beter werken.
• ProCROSS blijft profiteren van de genetische vooruitgang van de 3 uitgangsrassen.
• Vrijwel alle genetica in de landbouw is gebaseerd op het kruisen van rassen en de organisatie van heterosis. Mais, graan, kippen en varkens zouden zonder kruisen en heterosis niet presteren wat ze nu doen.
• Waarom zijn gekruiste honden gezonder dan zuivere rashonden? Heterosis versus inteelt. Dit geldt uiteraard ook voor koeien.
• Zuivere ras fokprogramma’s boeken op de gezondheidskenmerken heel langzaam vooruitgang door de lage erfelijkheidsgraad van deze kenmerken en de steeds toenemende inteelt. Dit is uiteraard een probleem bij elk zuiver ras. Het kan ook niet opgelost worden. Na de invoering van genomics kreeg de inteelttoename een flinke versnelling, met als gevolg dat de genetische variatie flink afnam en nog steeds afneemt. Zie de grafiek hieronder.

Genetische variatie Nederlandse stieren

Wat zijn de gevolgen van de forse inteelttoename?

• Inteelt geeft gezondheidsproblemen.

• door embryonale sterfte meer terugkomers.
• de weerstand neemt af met meer gezondheidsproblemen tot gevolg.
• meer kalversterfte.
• het opstarten na het afkalven gaat moeilijker.
• Steeds meer middelen nodig om de koe gezond te laten produceren.

“Inteelt zet de natuurlijke weerbaarheid onder druk en
dat moet je compenseren met je management om
de koeien dezelfde prestaties te laten leveren.”

Huub Peek (P&K)